กกต.สมชัย เผย ภายหลังบรรยายพิเศษ 10 ต.ค. นี้ น.ศ.พตส.รุ่น 5 ที่ไปดูงานสกอตแลนด์ จะสรุปผลการศึกษา เสนอต่อ กกต. นายสมชัย ศรีสุทธิยากร กรรมการการเลือกตั้ง หรือ กกต. ด้านกิจการบริหารงานเลือกตั้ง กล่าวภายหลังการบรรยายพิเศษ ถึงประสบการณ์จากการเดินทางไปศึกษา การลงประชามติที่สกอตแลนด์ ออกจากสหราชอาณาจักร ว่า ในวันที่ 10 ตุลาคม นี้ นักศึกษาหลักสูตรพัฒนาการเมืองและการเลือกตั้งระดับสูง หรือ พตส. รุ่นที่ 5 ที่ได้เดินทางไปศึกษาดังกล่าวจะสรุปและนำเสนอผลการศึกษาต่อ กกต. และสถาบันพัฒนาการเมือง ทั้งนี้ ส่วนตัวเห็นว่าการศึกษากรณีดังกล่าวได้ประโยชน์มาก เพราะเป็นเหตุการณ์สำคัญ และไม่ได้เกิดขึ้นบ่อยครั้ง โดยมีรูปแบบ วิธีการหาเสียง ที่ดีหลายประการ ที่สามารถนำมาประยุกต์ปรับใช้กับสังคมไทยได้ ทั้งนี้ นายสมชัย กล่าวอีกว่า ในอดีตการลงประชามติในประเทศไทย เป็นเพียงพิธีกรรมเพื่อสร้างความชอบธรรมให้กับฝ่ายที่มีอำนาจทางเมืองและเป็นการเอาชนะกันทางการเมืองเท่านั้น ไม่ได้มีการทำให้ประชาชนรู้ถึงเนื้อหาสาระของการทำประชามติ ว่า มีเนื้อหาเป็นอย่างไร ก่อนการตัดสินใจอย่างมีเหตุผล เช่น การลงประชามติรับ หรือไม่รับ รัฐธรรมนูญ เมื่อปี 2550 ที่ทำในเวลาที่จำกัด ทั้งนี้ หากในอนาคตจะมีการลงประชามติถามความเห็นประชาชน ก็เชื่อว่า สามารถทำได้ แต่ควรใช้เวลาประมาณ 6 เดือนถึง 1 ปี เพื่อให้ประชาชนทำความเข้าใจ และศึกษาข้อเท็จจริง